Ses Kısıklığının En Sık Görülen Nedenleri Nelerdir?

Ses kısıklığı, konuşmak için ihtiyaç duyulan ses tellerinin etkin şekilde kullanılamaması anlamına gelir. Halk dilinde ses kısıklığı olarak nitelendirilen durum tıbben farklı karşılıklar içerir. Tıbbi olarak afoni terimi, çoğunlukla tam ses kaybını ifade ederken; disfoni terimi, kısmi ses kaybı ya da ses bozukluğunu tanımlar.

Afoni ve disfoni, çok farklı nedenlerle meydana gelmiş olabilir. Ses kısıklığı ya da bozukluğunun altında yatan neden, sinirin hasarı ya da gırtlak hastalıkları olabileceği gibi sıklıkla görülen nedenler daha çok solunum sistemi hastalıkları, sesin yanlış kullanımı, alkol ve sigaradır. Bu yazımızda ses kısıklığının en sık görülen nedenlerinin üzerinde duracağız.

Boğaz Sağlığını Korumanın Yolları konusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.

Ses Kısıklığının Sık Görülen Nedenleri

Ses kısıklığının birçok türü olup içlerinde en sık karşılaşılanı organik ses kısıklığı olarak tanımlanabilir. Organik disfoni, çoğunlukla anatomik olarak herhangi bir sorun olmamasına rağmen sesi oluşturan yapılarda meydana gelen patolojilerden kaynaklanır.

Üst solunum yolu enfeksiyonları

Grip, soğuk algınlığı gibi hastalıkların görüldüğü sırada ya da iyileşme sonrasında ses kısıklığı oldukça sık görülen bir semptomdur. Bakteriyel veya viral organizmalar nedeniyle gırtlakta enfeksiyon meydana geldiğinde oluşan iltihap ses tellerinin şişmesine yol açar.

Sesin, havayı dışarı verirken bu ses tellerinin içinden geçerek meydana geldiği düşünülürse şişmiş ve hasar görmüş ses tellerinin ses fonksiyonunu bozması olasıdır. Ayrıca sesin çıkarılması için çabalama ve zorlama gibi hareketler ile burun tıkanıklığı gibi şikâyetler boğaz tahrişinin dolasıyla ses kısıklığının artmasına yol açar. Bu gibi durumlarda ses kısıklığına eşlik eden çok daha belirgin semptomlar olacağı için tedavinin hastalığa yönelik olması gerekir.

Boğazımız Neden Tahriş Olur? Sorusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.

Sesin aşırı ve yanlış kullanımı

Ses kısıklığı, ses tellerinin işlevini yerine getirememesi olarak tanımlanır. En sık görülen ikinci nedeni irritasyondur. Sesin yanlış şekilde kullanıldığı durumlarda seste kısılma, bozulma ya da geçici kayıp gibi durumlar ortaya çıkabilir. En sık karşılaşılan nedenlerin arasında bağırmak ya da uzun süreli ses kullanımı yer alır. Her ne kadar basit ve geçici olarak görülse de ses sağlığını tehdit eder ve yaşam kalitesini düşürür.

Çok uzun konuşursanız, çok yüksek sesle tezahürat ederseniz, çok fazla şarkı söylerseniz veya normalden daha yüksek veya daha düşük bir perdede konuşursanız, ses kısıklığı yaşayabilirsiniz.

Maç, konser, eylem gibi aktiviteler sırasında çok yüksek sesle, devamlı bağırmak, ses tellerinin hasarına yol açabilir. Ayrıca çok yüksek sesli bir yerde uzun süre konuşmak zorunda kalmak da ertesi gün ses kısıklığına sebep olabilir.

Öğretmenler, müşteri danışmanları, pazarlamacılar, esnaflar, şarkıcılar, antrenörler ve siyasetçiler gibi sürekli konuşmak ya da bağırmak zorunda olunan mesleklerde ses kısılması riski de yüksektir. Gün içinde çok fazla konuşması gereken kişilerin seslerini iyi yönetmeyi bilmeleri gerekir. Bağırmak, kontrolsüz ses kullanımı, yanlış nefes alıp verme gibi durumlar ses kısıklığı riskini arttırır.

Aşırı alkol – kafein tüketimi ve sigara bağımlılığı

Alkol, kafein ve sigara alışkanlığı, ses kısıklığı nedenlerinden biri olan irritasyona yani tahrişe sebep olabilir. Yüksek miktarda ve düzenli şekilde tüketilen alkol, kafein ve tütün, tahriş edici olarak kabul edilir. Özellikle sigaranın ses sağlığı üzerinde olumsuz etkileri birçok araştırmaya konu olmuş ve sigaranın ses kalitesini olumsuz yönde etkilediği bildirilmiştir.

Sigara içmek, ses kalitesinde akustik değişikliklere neden olabilir. Gırtlak hastalıkları riskini arttırır. Dolasıyla ses sağlığı da bozulabilir. Ayrıca sigara içenler içmeyenlere göre daha yüksek oranda ses yorgunluğuna sahiptir.

Alkol ve kafein içeren içecekler de ses sağlığını tehdit eder. Yüksek miktarda kahve, kola ve alkollü içecekler larenjite ve ses kısıklığına yol açabilir.

Hava kirliliği ve kimyasal maruziyeti gibi dış etkenler

Farklı dış etkenlerle kirlenmiş havanın uzun süre solunması, boğaz tahrişine neden olabilir. Boğaz dokusunun hasar görmesi, kuruluk ve toksik maddelerin yarattığı irritasyon, ses kısıklığını da beraberinde getirir. Uzun süre trafikte kalmak, yangına ya da kaza sonucu geçici kimyasal risklere maruz kalmak, ses kısıklığı yaşanmasına neden olabilir. Bu gibi durumlar başka bir semptom yoksa çoğunlukla kısa sürelidir.

Alerjiler

Çeşitli alerji problemleri genellikle dolaylı yoldan ses kısıklığına neden olurlar. Alerjik reaksiyonlar ses tellerinin şişmesine neden olabilir. Alerji kaynaklı meydana gelen burun akıntısı, boğaza doğru hareket edip boğazı tahriş edebilir. Alerji, öksürüğe neden oluyorsa öksürmek ve boğazı temizlemek ses tellerini zorlayabilir. Alerji için kullanılan ilaçlar mukus üretiminin azalmasına, boğaz ve burun kuruluğuna neden olabilir. Bu gibi tüm etkenler alerji kaynaklı ses kısıklığının nedenleri arasında sayılır.

Gastroözofageal reflü

Mide asidinin yemek borusuna tekrar kaçması olarak tanımlanan reflü hastalığına sahip olanlarda ses kısıklığı da görülebilir. Mide asidi, ses tellerini, boğaz dokusunu ve yemek borusunu tahriş edebilir. Bu da kısık, hırıltılı bir ses ve fazla mukusa yola açabilir. Ses fonksiyonlarının bozulması tek başına reflüyü akla getirmez. Ses kısıklığının yanında mide yanması, mide ağrısı, ekşime gibi semptomlar da varsa bu durum reflü hastalığını düşündürecektir.

Kaynaklar:

https://www.rasitmidilli.com/disfoni

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17105-hoarseness

Evaluating the effects of smoking on the voice and subjective voice problems using a meta-analysis approach  https://www.nature.com/articles/s41598-020-61565-3

https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/ses-kisikligi/#tedavi-yontemleri

https://medient.com.tr/ses-hastaliklari#

https://www.webmd.com/rheumatoid-arthritis/why-am-i-losing-my-voice