Çinko Nedir? Ne İşe Yarar? Hangi Besinlerde Bulunur?

Çinko, insan vücudunda metabolizmanın ve bağışıklık sisteminin çalışması için gerekli olan minerallerden biridir. Bitki ve hayvanlarda önemli fizyolojik etkileri olan ve çok sayıda biyolojik işlevde rol oynayan çinko, insan sağlığı açısından olmazsa olmaz iz elementlerden biri olarak kabul edilir. Çinko bakımından eksik bir beslenme, ciddi sağlık sorunları doğurabilir.

Bu önemli mikro besin öğesi, insan vücudunda demirden sonra en çok bulunan ikinci iz (eser) elementtir ve vücutta bulunan 300’den fazla enzimin fonksiyonu için gereklidir.

C Vitaminin Hayatımızdaki Yeri konusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.

Çinko Ne İşe Yarar?

Çinko yeterli miktarda alınmadığında büyüme geriliği, bağışıklık problemleri, yaraların geç iyileşmesi, hafıza ve görme, tat ve koku algısı ve üreme fonksiyonlarında bozukluklar meydana gelebilir.

Bağışıklık sistemini çok yönlü etkileme özelliğine sahiptir. Çinko eksikliği, vücudun enfeksiyona duyarlılığını arttırabilir. Dolasıyla çinko yönünden zengin gıdalarla beslenme, özellikle mevsim geçişlerinde ve soğuk aylarda sık karşılaşılan solunum yolu hastalıklarına karşı daha güçlü olunmasını sağlayabilir.

Eser element çinko bağışıklık sisteminin önemli bir bileşeni olup hem hücresel hem de humoral yani sıvısal bağışıklık savunmasında kullanılır. Çinko özellikle soğuk algınlığını önleme konusunda faydalıdır. Bunun yanı sıra patojenler, vücudunuza saldırmış olsa da çinkonun etkisi esastır. Bağışıklık hücrelerinin oluşumunda ve aktivasyonunda rol oynar ve patojenlerin püskürtülmesinden aktif olarak sorumludur.

Ayrıca immun sistem denilen mekanizmanın kendi dokularına karşı self toleransının bozulduğu, yanlışlıkla normal dokulara saldırdığı otoimmun hastalık durumunda da çinko desteği kullanılır. Eser elementler, bu durumu tersine çevirmek için uygulanan beslenme programlarında önemli bir yere sahiptir.

Her kış sık hastalanıyorsanız çinko eksikliği de düşünülmesi gereken unsurlar arasında yer alır. Çinko, yaygın şekilde bilindiği üzere sadece cilt kuruluğu, saç dökülmesi ya da yaraların geç iyileşmesi gibi sonuçlar doğurmaz. Bağışıklık sisteminin çalışmasında önemli bir yere sahip olup çinkodan zayıf beslenmek, hastalıklara karşı daha savunmasız olmanıza neden olabilir.

Çinko Hangi Besinlerde Bulunur?

Çinko, vücutta üretilemeyen ve yeterli miktarlarda depolanamayan minerallerden biridir. Bu nedenle mutlaka beslenme yoluyla düzenli şekilde alınması gerekir.

Mikro mineraller içinde yer alan çinkonun günlük alım miktarları belirlidir. Yetişkin erkeklerde günlük 15 mg, kadınlarda 12 mg, 1-10 yaş arası çocuklarda 10 mg çinko alımı önerilmektedir. Gebelik ve emzirme döneminde ihtiyaç duyulan günlük çinko miktarı 15 mg’dır.

Vücudun ihtiyaç duyduğu çinkoyu alabileceğiniz besinlerin başında kırmızı et, tavuk, karaciğer, yumurta ve kabuklu deniz ürünleri gelir. Ayrıca fıstık ezmesi, fındık, fasulye, nohut, mercimek, bezelye, tam yağlı süt ürünleri, yulaf, kepekli tahıl, buğday, kepek ve mısır gevreğinden de çinko alımı sağlanabilir.

Ağız yoluyla alınan çinkonun yaklaşık %30 kadarı emilir. Hayvansal proteinlerden gelen çinko daha iyi emilir. Gıdaların çinko içeriği pişirme ile değişmektedir ve beslenmede yer alan diğer bileşenlerin varlığı çinkonun biyoyararlılığını etkilemektedir.

Çinko doğal yolla gıdalardan temin edilebileceği gibi doktorunuz ya da eczacınızın tavsiyesiyle gıda takviyesi şeklinde de alınabilir.

Hatmi Nedir? Kullanım Alanları Nelerdir? Sorusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.

Kaynaklar:

İnsan Sağlığı ve Beslenme Fizyolojisi Açısından Çinkonun Önemi https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1186187

https://hastane.etu.edu.tr/bulletin/42-bagisiklik-sistemi-immun-sistem

https://www.webmd.com/vitamins-and-supplements/supplement-guide-zinc

https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/B%202.pdf   (günlük çinko alım miktarları, sayfa 25.)

Microsoft Word – Derleme Makale 4 Ozer Kinik OG YY (dergipark.org.tr) (bulunan besinler ve emilim bilgisi, sayfa 311.)