Yazar Tantunatura
- 1.716
- 0
Son dönemlerde kullanımı oldukça yaygınlaşan propolis, kısa ve anlaşılır bir tanımla reçine benzeri bir üründür. Propolis kendi başına botanik bir terim değildir. Her ne kadar propolisin tanımı bu kadar kısa olsa da propolis aslında reçine kıvamında bir ürün olana dek birtakım işlemlerden geçer ve bu işlemlerin hiçbirisinde insan faktörü yer almaz.
Arılar Neden Propolis Üretir?
Propolis, bir diğer deyişle “arı zamkı”, arıların oluşturduğu peteklerin steril bir şekilde kalmasını sağlamak adına yine arılar tarafından çoğunlukla iğne yapraklı ağaçlardan, birçok bitkinin gövde, yaprak ve tomurcuklarından topladığı nektarı kendilerine ait biyokimyasallarla işlemesi sonucu ortaya çıkar.
Arının propolis üretmesindeki amaç tamamen savunmadır. Propolis kelimesinin anlamı da bize bunu hatırlatır. Eski Yunanca ’da “koruma” anlamına gelen pro ve “şehir, topluluk” anlamına gelen polis sözcüklerinin bir araya gelmesiyle türetilmiş bir kelime olan propolis, şehir savunması anlamına gelir.
Arı, bitkilerden ve ağaçlardan topladığı ve daha sonra kendine özgü kimyasal bir süreç ile hazırladığı propolisi, kovan içerisinde antibakteriyel etki yaratması ve diğer zararlı böceklerin kovana girişini engellemek adına kullanır. Propolisin antibakteriyel yapısı nedeniyle arının korumayı hedeflediği kovan içerisinde üretilen balın zarar görmesi engellenir. Reçine benzeri yapısı sayesinde de kovana arıların dışında herhangi bir böceğin girmesi engellenir. Arı zamkı nitelendirmesindeki nedenin cevabı olarak ortaya çıkan bu durum, işgalci böceğin kovan içerisinde hareketli bir şekilde dolaşmasına ya da kovana zarar vermesine karşı bir güvenlik duvarı rolü üstlenir.
20 Mayıs Dünya Arı Günü ve Arıların Ekolojik Sistemdeki Önemi konusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Propolisin içeriğini genellikle ağaç özlü maddeler, polen ve balmumu oluşturur. Arı, bahsi geçen maddeleri, çenesi yardımıyla işleyerek reçine benzeri bir maddeye dönüştürür. Kovan içerisinde gerçekleşen bu eylemle, balı dış dünyanın olumsuz etkilerinden korur. Kovan girişini daraltan propolis sayesinde dışsal olumsuz faktörlerin kovana girişi engellenir. Propolisin üretilmesinin amaçlarından biri de kovan içerisinde ölen canlıların kalıntılarının bal üzerinde olumsuz bir kimyasal etkiye neden olmasını önlemektir. Balın üzerine arılar tarafından işlenen propolis, koruyucu bir bariyer olarak bal içerisinde oluşabilecek muhtemel olumsuzlukları engeller. Bu şekilde petek, bakteri, virüs ve funguslardan korunur. Propolis tarafından korunan petek, aynı zamanda ana arının bıraktığı yumurtaların steril ve güvenli bir şekilde gelişmesinde ve olası yavruların korunmasında ciddi bir önem arz eder.
Tüm bunların dışında kovan içi görev yapan bazı arılar, dışarıdan gelen diğer arıları propolis ile fırçalayarak dezenfekte ederler. Böylece arıların üzerinde dış dünyadan gelen mikroorganizmaların diğer işçi arılar tarafından yok edilmesi amaçlanır. Bu durum, kovan içerisinde bal üreten arıların taşıdığı nektar yükünü ve dolayısıyla üretilen balı korumak amacıyla gerçekleştirilir. Böylece arı bal üretimini sağlarken, hem balı propolis kullanarak dışsal etmenlere karşı savunur hem de kendi cinsini propolis yardımıyla dezenfekte eder.
Propolisin oluşturulması açısından arıyı ve dolayısıyla kovanı ilgilendiren bir diğer faktör ise iklim koşullarıdır. Propolis üretiminin arı için elverişli olma koşulu, uygun sıcaklık ve nem değerlerine bağlıdır. Dolayısıyla propolis, ekstrem sıcağın ya da soğuğun bulunduğu bir iklimde işlevselliğini yitirebilir. Aşırı sıcağın ya da soğuğun propolisin elastik yapısını olumsuz yönde etkilemesi ise kaçınılmazdır. Propolis reçine ve balmumu maddelerini içermesi nedeniyle elastik bir yapıdadır. Nem faktörü, propolisin elastik yapıda kalabilmesi açısından oldukça önemli bir görev üstlenir.
Propolis kısaca, arı tarafından kovan içerisinde balın ve dolayısıyla peteğin korunması amacıyla ağaç özleri, reçine, bal mumu ve arının kendi kimyasal etmenleri müdahalesiyle oluşan bir savunma mekanizmasıdır şeklinde özetlenebilir.
Propolis Nedir? Sorusunu ele aldığımız içeriğimize bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz.
Kaynaklar
https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/propolis-nedir-faydalari-nelerdir#baslik-1
